Rehabilitacja osób z wadą słuchu to wszystkie działania, które pomagają poprawić komfort słyszenia u dzieci, młodzieży i dorosłych. Każda grupa wiekowa wymaga innych działań na czterech obszarach: diagnostycznym, terapeutycznym, wychowawczym i edukacyjnym. Dziedzinami edukacji i rehabilitacji osób z uszkodzonym narządem słuchu są surdopedagogika oraz surdologopedia.

Według klasyfikacji Międzynarodowego Biura Audiofonologii BIAP, rozróżnia się 5 stopni ubytku słuchu. W przypadku normy, strata nie przekracza 20 dB HL. Lekki ubytek słuchu to taki, u których próg słyszenia wynosi od 21 dB do 40 dB. U osób z takim niedosłuchem mogą wystąpić trudności z identyfikacją niektórych głosek oraz cichych dźwięków.

Ubytek umiarkowany charakteryzuje się krzywą progową w granicach 41 do 70 dB i pozwala na rozumienie mowy tylko w korzystnych warunkach. U posiadaczy tego stopnia niedosłuchu zdarzają się błędy składniowe, leksykalne i gramatyczne. Przy znacznym ubytku słuchu, wynoszącym od 71 do 90 dB zaburzona jest percepcja mowy.

Głęboki ubytek słuchu  (powyżej 90 dB straty) powoduje, że dominujące nad słyszenie staje się czytanie z ust, a mowa u dzieci z niedosłuchem głębokim nie jest rozwinięta prawidłowo. Dorośli z głębokim  ubytkiem słuchu mówią prawidłowo. Już od lekkiego ubytku słuchu powinno się korzystać z aparatu słuchowego. U dzieci umożliwia prawidłowy rozwój mowy, u dorosłych pozwala cieszyć się dźwiękami niesłyszanymi bez aparatu.

W jaki sposób przeprowadza się rehabilitację słuchu w każdej grupie wiekowej?

Wczesna rehabilitacja wad słuchu u dzieci

Wrodzona lub nabyta wada słuchu utrudnia rozwój człowieka. Decydujący w rozwoju mowy jest 1 rok życia człowieka. Ograniczona umiejętność korzystania ze zmysłu słuchu, który wpływa na naukę mowy, rozwój intelektualny oraz poznawczy sprawia, że wczesna diagnoza pedagogiczna, psychologiczna oraz logopedyczna to niemal konieczność. W przypadku dzieci niesłyszących od urodzenia, zastosowanie aparatu słuchowego między 6 i 8 miesiącem życia daje najlepsze efekty przy protezowaniu.

Uzyskanie kompletnej oceny zdolności słyszenia pozwala na szybką interwencję terapeutyczną, taką jak treningi słuchowe, terapia surdologopedyczna. Powinien z niej skorzystać nie tylko pacjent, ale również jego rodzina. Szczególnie dotyczy to wdrażania alternatywnych systemów komunikacji, na przykład nauki języka migowego.

Wczesna interwencja daje szansę na sprawną rehabilitację osób z wadami słuchu (fot. pexels.com)

Niezbędna wydaje się wtedy zarówno edukacja rodziców na temat wychowania i rehabilitacji dziecka z wadą słuchu, jak i kształcenie w zakresie wspomagających i alternatywnych metod komunikacji. Wykrywanie oraz leczenie zaburzeń słuchu u dzieci stwarza szansę na wyrównanie ich szans edukacyjnych w dzieciństwie oraz wyrównywanie ich szans zawodowych w życiu dorosłym. Stosowanie różnych metod i form terapii służy też przygotowaniu dziecka do podjęcia nauki w szkole. Wymaga to współpracy wielu specjalistów.

Rehabilitacja osób dorosłych z wadami słuchu

Rehabilitacja osoby dorosłej z uszkodzonym słuchem opiera się na długofalowej, wszechstronnej terapii pacjenta i jego rodziny. Odbywa się ona poprzez specjalistyczne oddziaływania: medyczne, surdologopedyczne, psychologicznepedagogiczne. Jest ono niezbędne, szczególnie kiedy konieczny jest dobór odpowiedniego aparatu lub implantu słuchowego.

Podstawą działania jest terapia z udziałem surdologopedy, pedagoga lub surdopedagoga, a także psychologa. Odpowiednio przeprowadzona terapia gwarantuje możliwość funkcjonowania w społeczeństwie.

Rehabilitacja wad słuchu u osób starszych

Wraz z wiekiem dochodzi do pogorszenia jakości słyszenia w postaci niedosłuchu lub głuchoty. Szacuje się, że na zaburzenia funkcjonowania narządu słuchu cierpi 14% osób starszych. Najczęściej jest to efekt zjawiska nazywanego „głuchotą starczą” (presbyacusis).

Konsekwencje pogłębiającego się ubytku słuchu to najczęściej ograniczenie aktywności społecznej, utrata umiejętności pełnego rozumienia mowy, a także szereg zjawisk nazywany „głuchotą społeczną”. Brak rehabilitacji na tym etapie, na przykład poprzez dobranie odpowiedniego aparatu słuchowego, może spowodować pogorszenie się jakości życia, a nawet skrócenie oczekiwanej długości życia.

Trudności w słyszeniu u osób starszych mogą pogłębiać wykluczenie społeczne (fot. pexels.com)

Rehabilitacja wad słuchu w Centrum Zdrowia AGVITA

Centrum Zdrowia AGVITA w ramach Wielkopolskiego Centrum Laryngologii, Audiologii i Foniatrii AGVITA SONO proponuje następujące usługi:

  • zajęcia rehabilitacyjne dla dzieci, młodzieży i dorosłych:
    – posiadających aparat słuchowy,
    – posiadających implant słuchowy,
    – oczekujących na dobór odpowiedniego protezowania słuchu,
  • diagnostykę słuchu przy pomocy nowoczesnego sprzętu
  • terapię przed i po wszczepieniu implantu słuchowego,
  • terapię przed i po wyposażeniu w aparat słuchowy,
  • konsultacje u specjalistów:
    – logopedy,
    – surdologopedy,
    – neurologopedy,
    – pedagoga terapeutycznego,
    – otolaryngologa,
    – psychologa,
    – psychoterapeuty,
    – fizjoterapeuty.

Więcej informacji na temat naszych specjalistów znajdziesz tutaj.

Serdecznie dziękujemy mgr Marii Żółkiewskiej, protetykowi słuchu współpracującemu z Centrum Zdrowia AGVITA, za konsultację merytoryczną tekstu.