Rehabilitacja osób z wadą słuchu to wszystkie działania, które pomagają poprawić komfort słyszenia u dzieci, młodzieży i dorosłych. Każda grupa wiekowa wymaga innych działań na czterech obszarach: diagnostycznym, terapeutycznym, wychowawczym i edukacyjnym. Dziedzinami edukacji i rehabilitacji osób z uszkodzonym narządem słuchu są surdopedagogika oraz surdologopedia.
Według klasyfikacji Międzynarodowego Biura Audiofonologii BIAP, rozróżnia się 5 stopni ubytku słuchu. W przypadku normy, strata nie przekracza 20 dB HL. Lekki ubytek słuchu to taki, u których próg słyszenia wynosi od 21 dB do 40 dB. U osób z takim niedosłuchem mogą wystąpić trudności z identyfikacją niektórych głosek oraz cichych dźwięków.
Ubytek umiarkowany charakteryzuje się krzywą progową w granicach 41 do 70 dB i pozwala na rozumienie mowy tylko w korzystnych warunkach. U posiadaczy tego stopnia niedosłuchu zdarzają się błędy składniowe, leksykalne i gramatyczne. Przy znacznym ubytku słuchu, wynoszącym od 71 do 90 dB zaburzona jest percepcja mowy.
Głęboki ubytek słuchu (powyżej 90 dB straty) powoduje, że dominujące nad słyszenie staje się czytanie z ust, a mowa u dzieci z niedosłuchem głębokim nie jest rozwinięta prawidłowo. Dorośli z głębokim ubytkiem słuchu mówią prawidłowo. Już od lekkiego ubytku słuchu powinno się korzystać z aparatu słuchowego. U dzieci umożliwia prawidłowy rozwój mowy, u dorosłych pozwala cieszyć się dźwiękami niesłyszanymi bez aparatu.
W jaki sposób przeprowadza się rehabilitację słuchu w każdej grupie wiekowej?
Wczesna rehabilitacja wad słuchu u dzieci
Wrodzona lub nabyta wada słuchu utrudnia rozwój człowieka. Decydujący w rozwoju mowy jest 1 rok życia człowieka. Ograniczona umiejętność korzystania ze zmysłu słuchu, który wpływa na naukę mowy, rozwój intelektualny oraz poznawczy sprawia, że wczesna diagnoza pedagogiczna, psychologiczna oraz logopedyczna to niemal konieczność. W przypadku dzieci niesłyszących od urodzenia, zastosowanie aparatu słuchowego między 6 i 8 miesiącem życia daje najlepsze efekty przy protezowaniu.
Uzyskanie kompletnej oceny zdolności słyszenia pozwala na szybką interwencję terapeutyczną, taką jak treningi słuchowe, terapia surdologopedyczna. Powinien z niej skorzystać nie tylko pacjent, ale również jego rodzina. Szczególnie dotyczy to wdrażania alternatywnych systemów komunikacji, na przykład nauki języka migowego.
Niezbędna wydaje się wtedy zarówno edukacja rodziców na temat wychowania i rehabilitacji dziecka z wadą słuchu, jak i kształcenie w zakresie wspomagających i alternatywnych metod komunikacji. Wykrywanie oraz leczenie zaburzeń słuchu u dzieci stwarza szansę na wyrównanie ich szans edukacyjnych w dzieciństwie oraz wyrównywanie ich szans zawodowych w życiu dorosłym. Stosowanie różnych metod i form terapii służy też przygotowaniu dziecka do podjęcia nauki w szkole. Wymaga to współpracy wielu specjalistów.
Rehabilitacja osób dorosłych z wadami słuchu
Rehabilitacja osoby dorosłej z uszkodzonym słuchem opiera się na długofalowej, wszechstronnej terapii pacjenta i jego rodziny. Odbywa się ona poprzez specjalistyczne oddziaływania: medyczne, surdologopedyczne, psychologiczne i pedagogiczne. Jest ono niezbędne, szczególnie kiedy konieczny jest dobór odpowiedniego aparatu lub implantu słuchowego.
Podstawą działania jest terapia z udziałem surdologopedy, pedagoga lub surdopedagoga, a także psychologa. Odpowiednio przeprowadzona terapia gwarantuje możliwość funkcjonowania w społeczeństwie.
Rehabilitacja wad słuchu u osób starszych
Wraz z wiekiem dochodzi do pogorszenia jakości słyszenia w postaci niedosłuchu lub głuchoty. Szacuje się, że na zaburzenia funkcjonowania narządu słuchu cierpi 14% osób starszych. Najczęściej jest to efekt zjawiska nazywanego „głuchotą starczą” (presbyacusis).
Konsekwencje pogłębiającego się ubytku słuchu to najczęściej ograniczenie aktywności społecznej, utrata umiejętności pełnego rozumienia mowy, a także szereg zjawisk nazywany „głuchotą społeczną”. Brak rehabilitacji na tym etapie, na przykład poprzez dobranie odpowiedniego aparatu słuchowego, może spowodować pogorszenie się jakości życia, a nawet skrócenie oczekiwanej długości życia.
Rehabilitacja wad słuchu w Centrum Zdrowia AGVITA
Centrum Zdrowia AGVITA w ramach Wielkopolskiego Centrum Laryngologii, Audiologii i Foniatrii AGVITA SONO proponuje następujące usługi:
- zajęcia rehabilitacyjne dla dzieci, młodzieży i dorosłych:
– posiadających aparat słuchowy,
– posiadających implant słuchowy,
– oczekujących na dobór odpowiedniego protezowania słuchu, - diagnostykę słuchu przy pomocy nowoczesnego sprzętu
- terapię przed i po wszczepieniu implantu słuchowego,
- terapię przed i po wyposażeniu w aparat słuchowy,
- konsultacje u specjalistów:
– logopedy,
– surdologopedy,
– neurologopedy,
– pedagoga terapeutycznego,
– otolaryngologa,
– psychologa,
– psychoterapeuty,
– fizjoterapeuty.
Więcej informacji na temat naszych specjalistów znajdziesz tutaj.
Serdecznie dziękujemy mgr Marii Żółkiewskiej, protetykowi słuchu współpracującemu z Centrum Zdrowia AGVITA, za konsultację merytoryczną tekstu.