Pojawia się, kiedy tylko zapadniesz w sen. Jest głośne, kłopotliwe dla innych domowników, a w niektórych przypadkach – towarzyszy niebezpiecznej chorobie. Chrapanie, o którym jest artykuł, dotyczy nawet 2 miliardów ludzi na świecie. W Polsce ten problem może dotyczyć nawet 18 mln ludzi, co daje aż 45 procent populacji. Co jest jego przyczyną?

Mechanizm powstawania chrapania

Czym jest chrapanie? To dźwięk, który powstaje w wyniku zwężenia górnych dróg oddechowych na poziomie nosa lub gardła. Przepływające powietrze wprawia w ruch niektóre obszary jamy ustnej, których położenie obniża się podczas snu. Najczęściej chrapanie to efekt drżenia języczka w tylnej części gardła i podniebienia miękkiego, jednak nie tylko. Na powstanie wibracji mogą wpłynąć boczne ściany gardła, nasada języka, czy nagłośnia. Do powstawania chrapania może przyczyniać się także pozycja „na wznak”, a także trzeci migdałek (gardłowy) w przypadku dzieci.

Co sprzyja chrapaniu?

Chrapanie występuje częściej u mężczyzn niż u kobiet, z uwagi na inną budowę anatomiczną. Niemal zawsze towarzyszy też osobom z podwyższoną masą ciała – powiększony język, nagromadzenie tkanki tłuszczowej w okolicy twarzy, cząstek tłuszczu w błonie śluzowej gardła, czy powiększone migdały powodują wystąpienie chrapania, bez względu na pozycję przyjętą podczas snu. Głośnym dźwiękom podczas snu sprzyja także picie alkoholu przed snem (ten mechanizm odkryto już w starożytności!), a także stosowanie środków nasennych i psychotropowych. Zdarza się, że chrapanie wywołuje krzywa przegroda nosowa lub inne wady anatomiczne. Mimo, że chrapanie nie jest chorobą, nie jest również objawem, który można lekceważyć.

Zagrożenie: bezdech senny

Chrapanie to nie tylko dźwięk, którego natężenie może sięgać nawet 90 decybeli. Prowadzi to do wybudzania się domowników, pogorszonej jakości snu, a nawet… problemów w związku. To także wysuszanie błony śluzowej gardła, prowadzące do stanu zapalnego. Jednak największym zagrożeniem związanym z chrapaniem jest tak zwany obturacyjny bezdech senny (OBS). To zaburzenie rytmu oddychania w nocy, trwające co najmniej przez 10 sekund, zaliczane do chorób przewlekłych. Jego skutkiem są zmiany nasycenia tlenem we krwi i tak zwana senność dzienna. To stan, w którym dochodzi do nagłych spadków koncentracji i przysypiania w ciągu dnia. Szacuje się, że z bezdechem sennym boryka się około 2,6 miliona Polaków, a najcięższe postacie bezdechu występują u kobiet i mężczyzn powyżej 45 roku życia. Znaczny odsetek wypadków drogowych spowodowany przez bezdech senny (według statystyk mówimy nawet o 20 procentach) powoduje, że nieleczony bezdech senny (umiarkowany lub ciężki) może skutkować utratą prawa jazdy lub trudnościami w jego uzyskaniu. Z bezdechem sennym wiąże się także podwyższone ryzyko zapadnięcia na takie choroby, jak: choroba wieńcowa, impotencja (ponad 30% chrapiących mężczyzn ma zaburzenia popędu seksualnego), zaburzenia metabolizmu, niewydolność serca, miażdżyca, czy nadciśnienie tętnicze. Zwiększa się także ryzyko wystąpienia zawału serca lub udaru mózgu. Przeciwdziałając chrapaniu, można to ryzyko zminimalizować.

Metody leczenia OBS

Wyróżnia się kilka rodzajów metod leczenia obturacyjnego bezdechu sennego. Zaliczają się do nich czynniki niefarmakologiczne (np. ograniczenie używek, obniżenie masy ciała), leczenie farmakologiczne, specjalistyczne aparaty utrzymujące drożność dróg oddechowych, czy terapie
z użyciem specjalistycznych aparatów dostarczających powietrze. Oddzielną kategorię stanowią zabiegi chirurgiczne dokonywane na jamie nosowej, języku, a nawet szczęce i żuchwie. Konieczność stosowania kilku metod leczenia sprawia, że leczony powinien być pod kontrolą specjalistów. Skuteczność wyżej wymienionych metod zależy od stopnia zaawansowania choroby. Rokowania większości pacjentów są dobre, choć leczenie zależy od wielu czynników.

Podsumowanie

Jeżeli chrapaniu towarzyszy uczucie niewyspania w ciągu dnia, a nawet senność – warto zgłosić się w pierwszej kolejności do lekarza LARYNGOLOGA. Lekarz, po zebranym wywiadzie i przeprowadzonych badaniach, dobierze odpowiednią terapię. Warto pamiętać, że pierwszym krokiem w leczeniu chrapania jest zmiana nawyków. Kuracja dzieli się na metody farmakologiczne, niefarmakologiczne i chirurgiczne. Ograniczenie alkoholu i tytoniu, czy zmniejszenie masy ciała będą wsparciem w specjalistycznej kuracji. Istnieją preparaty bez recepty, których skuteczność nie jest jednak gwarantowana. Dlatego ważna jest ocena specjalisty, który dotrze do sedna problemu i poddanie się leczeniu.