W upalne dni klimatyzacja przynosi upragnioną ulgę. Pozwala utrzymać komfort termiczny w pomieszczeniach biurowych, mieszkaniach, pojazdach czy gabinetach medycznych. Jednak ten technologiczny sojusznik ma swoją cenę – zwłaszcza wtedy, gdy jest używany niewłaściwie lub zaniedbywany pod względem konserwacji. W dłuższej perspektywie może bowiem prowadzić do szeregu dolegliwości zdrowotnych, w tym takich, które z pozoru nie mają z nią nic wspólnego: chrypki, nawracających infekcji, alergii, a nawet chronicznego zmęczenia.

Klimatyzacja – jak działa?

Zadaniem klimatyzatora jest regulowanie temperatury, wilgotności i czystości powietrza w danym pomieszczeniu. Urządzenie schładza powietrze, filtruje je z zanieczyszczeń (kurzu, pyłków, bakterii), a także osusza je. I choć brzmi to korzystnie, w praktyce często dochodzi do znacznego przesuszenia powietrza, które – wbrew pozorom – może negatywnie wpływać na nasz układ oddechowy, skórę, a nawet układ odpornościowy.

Suche powietrze i jego wpływ na układ oddechowy

Jednym z najczęstszych skutków ubocznych korzystania z klimatyzacji jest nadmierne przesuszenie błon śluzowych nosa, gardła i krtani. Wilgotność powietrza w klimatyzowanym pomieszczeniu często spada poniżej zalecanych 40–60%, co powoduje:

  • dyskomfort w oddychaniu – suchość w nosie i gardle, uczucie drapania, pieczenia lub swędzenia;
  • chrypę i spadek jakości głosu – szczególnie u osób, które pracują głosem, np. wokalistów, lektorów, nauczycieli;
  • podrażnienie dróg oddechowych – które może prowadzić do nadreaktywności oskrzeli, napadów kaszlu, a w dłuższej perspektywie – do przewlekłych stanów zapalnych.

Co na to lekarz?

„W swojej praktyce spotykam pacjentów, u których nieprawidłowe korzystanie z klimatyzacji powoduje dolegliwości ze strony gardła, chrypkę czy nawracające infekcje zatok.  Nagłe różnice temperatur powodują obrzęk błony śluzowej, a suche, chłodne powietrze ogranicza ruch rzęsek, zwiększając ryzyko zapaleń zatok. U osób aktywnych głosowo zwiększona ekspozycja na klimatyzację może powodować chrypkę i inne zaburzenia głosu wymagające konsultacji lekarskiej. Warto pamiętać, że komfort termiczny nie powinien odbywać się kosztem higieny dróg oddechowych. Zalecam zatem stopniowe schładzanie pomieszczeń, regularną wymianę filtrów klimatyzacji oraz utrzymywanie wilgotności powietrza w okresie letnim na poziomie 50-60%” – tłumaczy dr n. med. Krzysztof Piwowarczyk.

Choroby infekcyjne – od przeziębień po poważne zapalenia

Nieprawidłowo użytkowana lub nieregularnie czyszczona klimatyzacja może stać się źródłem infekcji. Układ klimatyzacyjny to potencjalne siedlisko dla:

  • bakterii, w tym groźnej Legionella pneumophila, wywołującej legionellozę (ciężką postać zapalenia płuc);
  • grzybów i pleśni, które mogą prowadzić do infekcji zatok, gardła i oskrzeli;
  • wirusa grypy i koronawirusów, które łatwiej rozprzestrzeniają się w suchym i zamkniętym środowisku.

Osoby z obniżoną odpornością, przewlekłymi chorobami układu oddechowego (np. astmą, POChP) czy alergicy są w grupie podwyższonego ryzyka.

Klimatyzacja a głos – ryzyko dla zawodowców

Głos jest wyjątkowo wrażliwym instrumentem – wymaga odpowiednich warunków do prawidłowego funkcjonowania. Suche powietrze może powodować:

  • mikrourazy fałdów głosowych z powodu niedostatecznego nawilżenia;
  • zmęczenie głosu – głos szybciej „siada”, staje się matowy, mniej elastyczny;
  • nawrotową chrypkę i uczucie „ściśniętego gardła”, szczególnie po długim mówieniu lub śpiewaniu w klimatyzowanych przestrzeniach.

W skrajnych przypadkach może dojść do rozwoju zmian patologicznych – guzków głosowych, polipów lub przewlekłego zapalenia krtani.

Klimatyzacja a skóra i oczy – mniej oczywiste, ale realne skutki

Skóra w suchym, chłodnym powietrzu traci wodę, staje się odwodniona, zaczerwieniona, napięta. Może pojawić się świąd, a u osób z chorobami skóry – zaostrzenie objawów. Natomiast oczy reagują pieczeniem, łzawieniem i uczuciem „piasku pod powiekami”, co często pogłębia się u osób pracujących przy ekranie komputera (zespół suchego oka).

Zespół chorego budynku – więcej niż tylko klimatyzacja

Tzw. Sick Building Syndrome to zespół objawów (ból głowy, zawroty, zmęczenie, rozdrażnienie, katar, suchość skóry, trudności w koncentracji), które pojawiają się u osób przebywających w danym pomieszczeniu – najczęściej biurze – i ustępują po jego opuszczeniu. Jednym z głównych winowajców jest właśnie źle działająca klimatyzacja: nieodpowiednio ustawiona, brudna, niewłaściwie serwisowana.

Jak korzystać z klimatyzacji bez szkody dla zdrowia?

Oto zalecenia, które pomogą Ci korzystać z klimatyzacji w sposób bezpieczny i zdrowy:

  • Ustaw optymalną temperaturę

Nie przesadzaj z chłodzeniem – różnica między temperaturą wewnątrz a na zewnątrz nie powinna przekraczać 6–7°C. Zbyt duża różnica powoduje szok termiczny i obciąża organizm.

  • Zadbaj o odpowiednią wilgotność powietrza

Stosuj nawilżacze powietrza (szczególnie ultradźwiękowe lub ewaporacyjne), rozstaw miseczki z wodą, używaj roślin oczyszczających powietrze, a także wietrz pomieszczenia, kiedy tylko jest to możliwe.

  • Regularnie serwisuj klimatyzację

Filtry powinny być czyszczone co 2–4 tygodnie, a cały system przynajmniej raz w roku poddany profesjonalnej konserwacji. To minimalizuje ryzyko rozwoju bakterii i pleśni.

  • Unikaj bezpośredniego nawiewu

Nigdy nie kieruj nawiewu wprost na twarz, kark lub szyję. To najprostsza droga do infekcji, zesztywnienia mięśni, a nawet porażenia nerwu.

  • Nawilżaj błony śluzowe

Stosuj izotoniczne lub hipertoniczne roztwory soli morskiej do nosa, pij dużo wody (najlepiej niegazowanej, w temperaturze pokojowej), stosuj spraye do gardła, a w razie potrzeby – wykonuj inhalacje.

Podsumowanie

Klimatyzacja może być naszym sprzymierzeńcem, jeśli korzystamy z niej świadomie. W przeciwnym razie może prowadzić do poważnych dolegliwości – nie tylko dla alergików czy osób z chorobami układu oddechowego, ale także dla wszystkich, którzy pracują głosem.
Dbaj o zdrowie – chroń swój głos i układ oddechowy, nie tylko latem. Jeśli masz pytania dotyczące profilaktyki głosowej, pracy w warunkach klimatyzowanych lub potrzebujesz indywidualnej konsultacji – skontaktuj się z zespołem AGVITA SONO.

—————————

Dr n. med. Krzysztof Piwowarczyk – specjalista otolaryngologii oraz foniatrii i audiologii, oferuje kompleksową diagnostykę i leczenie pacjentów z zaburzeniami głosu. Jego interdyscyplinarne doświadczenie pozwala nie tylko na ocenę stanu krtani i fałdów głosowych, ale także na analizę wpływu słuchu oraz czynników anatomicznych i czynnościowych na jakość głosu. Pacjenci otrzymują więc opiekę, dostosowaną do ich indywidualnych potrzeb, uwzględniającą zarówno aspekty głosowe, jak i ogólny stan laryngologiczny.

Doktor Piwowarczyk przyjmuje w Centrum Zdrowia AGVITA po wcześniejszym ustaleniu terminu wizyty.

Rejestracja pod numerem telefonu: 533 336 877 lub 533 677 877